Παρέμβαση του Γιάννη Χαρ. Τσέλιου σχετικά με τη δημοσιευμένη περίληψη της απόφασης του ΣτΕ (144/2024) για το έργο Μεσοχώρας
Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, για το θέμα που απασχολεί τους Κατακλυζόμενους κατοίκους της Μεσοχώρας και ειδικότερα τη δημοσίευση της Περίληψης της απόφασης του ΣτΕ καθώς και το δημοσίευμα της εφημερίδας ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ τόσο στον έντυπο όσο και στον ηλεκτρονικό τύπο, κρίνω ως πατριωτικό μου χρέος και καθήκον ορισμένες σκέψεις και απόψεις μου να τις μοιραστώ με τους συγχωριανούς μου, όντας βέβαιος, ότι είμαστε αρκετοί αυτοί που νοιώθουν έντονα φορτισμένοι και προβληματισμένοι, από την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί και διερευνούν τρόπους αντίδρασης ως θιγόμενοι πολίτες.
1. Στη περίληψη της απόφασης 144/2024 του ΣτΕ, αναφέρονται επί λέξει:
…..Αντιθέτως πολύ σοβαρές επιπτώσεις θα έχει η λειτουργία του συγκεκριμένου έργου στον οικισμό της Μεσοχώρας, μέρος του οποίου θα κατακλυστεί. Ως προς το ζήτημα αυτό κρίθηκε ότι το Σύνταγμα δεν περιέχει απόλυτη απαγόρευση μετατόπισης οικισμών, η οποία έχει ήδη επιχειρηθεί στο παρελθόν (πχ. σε οικισμούς της Κοζάνης και της Φλώρινας) η μετατόπιση όμως αυτή, πρέπει να επιχειρείται με μεγάλη φειδώ λόγω των σημαντικών επιπτώσεων στους θιγόμενους κατοίκους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η κατάκλυση μέρους του οικισμού, λόγω της οποίας έχει κηρυχθεί μεγάλος αριθμός απαλλοτριώσεων ιδιοκτησιών και έχει μελετηθεί η μεταφορά του, δεν υπερβαίνει το Συνταγματικό όριο της αναλογικότητας.
Προσωπικά, δεν γνωρίζω εάν υπάρχει ήδη απόφαση με την οποία έχει κηρυχθεί κάποιος αριθμός απαλλοτριώσεων ιδιοκτησιών, αλλά αυτό που γνωρίζω με μεγάλη βεβαιότητα, (όπως και όλοι μας άλλωστε) είναι ότι δεν έχει μελετηθεί η μεταφορά του Κατακλυζόμενου μέρους του οικισμού. Και όταν λέμε δεν έχει μελετηθεί, εννοούμε ότι όλα αυτά τα σαράντα περίπου χρόνια, η ΔΕΗ δεν έκανε απολύτως τίποτα για την έναρξη έστω της διαδικασίας μελέτης μεταφοράς του οικισμού.
Μελέτη μεταφοράς του οικισμού, σημαίνει ότι αρχικά βρίσκεται η τοποθεσία μεταφοράς του. Στη συνέχεια, μελετάται η καταλληλότητα της τοποθεσίας από γεωλογικής, περιβαλλοντικής και χωροταξικής πλευράς. Μελετώνται όλα τα έργα υποδομών τα οποία απαιτούνται για την ανάπτυξη του οικισμού (οικοπεδοποίηση, δρόμοι, πλατείες, πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας, παροχή πόσιμου νερού, τηλεπικοινωνιακές υποδομές, τυχόν απαραίτητα δημόσια κτήρια και μελέτη τύπου ή τύπων οικιών, αντίστοιχων με τις κατακλυζόμενες οικίες). Τέλος, έγκριση και έκδοση όλων των απαραίτητων αδειών.
Όλα τα παραπάνω συνιστούν τη μελέτη μεταφοράς του οικισμού, που το ΣτΕ θεωρεί ότι έχει πραγματοποιηθεί, ενώ εμείς, ως άμεσα ενδιαφερόμενοι, γνωρίζουμε ότι δεν έχει καν ξεκινήσει καμία διαδικασία. Και απορία μου, όπως νομίζω και όλων μας, είναι σε ποιες μελέτες και ποια δεδομένα στηρίχτηκε για να εκδώσει την απόφαση του το ΣτΕ; Μήπως έχουμε περίπτωση δικαστικής πλάνης ή κακοδικίας στο σημείο αυτό; Μήπως η ΔΕΗ προσκόμισε θεωρητικά, περιγραφικά στοιχεία μεταφοράς του οικισμού ή τυχόν άλλες εμβαλωματικές λύσεις δήθεν μεταφοράς του Κατακλυζόμενου Οικισμού και παρέσυρε το ΣτΕ στην προαναφερθείσα πλάνη; Γιατί, από τεχνικής πλευράς, είναι βέβαιο ότι η πλήρης και ολοκληρωμένη μελέτη μεταφοράς οικισμού, απαρτίζεται από όλες τις μελέτες και τις προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω και τέτοια μελέτη δεν υφίσταται.
Αυτά όσον αφορά στο ότι ΔΕΝ “έχει μελετηθεί” η μεταφορά του Οικισμού. Νομικός δεν είμαι, αλλά, ορθολογικά σκεπτόμενος, νομίζω ότι η ΔΕΗ (και η Πολιτεία) δεν μπορεί και δεν νομιμοποιείται σε καμία διαδικασία επανεκκίνησης του έργου, αν δεν ολοκληρώσει και δεν παρουσιάσει στους θιγόμενους κατοίκους τις εν λόγω μελέτες, οι οποίες αρχικά πρέπει να γίνουν αποδεκτές από αυτούς στα πλαίσια του Κράτους Δικαίου και της κοινωνικής συναίνεσης.
Στη συνέχεια βέβαια, θα πρέπει να δημοπρατηθούν τα εν λόγω έργα βάσει των εγκεκριμένων μελετών και να ολοκληρωθεί η κατασκευή του νέου οικισμού και όλων των έργων υποδομής, να εκχωρηθούν οι νέες κατοικίες στους Κατακλυζόμενους, να αναλάβει και να πραγματοποιήσει η ΔΕΗ τη μετακόμιση των οικοσκευών των Κατακλυζομένων και όταν ολοκληρωθεί και η τελευταία μετακόμιση, τότε, και μόνο τότε, θα μπορεί η ΔΕΗ και η Πολιτεία να μιλούν για δυνατότητα έμφραξης και έναρξης πλήρωσης του ταμιευτήρα.
Εάν κάποιος ισχυριστεί ότι νομικίστικα μπορεί να ξεπεραστεί κάτι από τα παραπάνω, έχω την άποψη ότι μια τέτοια αντίληψη δεν συνάδει με Κράτος Δικαίου και δεν συνιστά διαφύλαξη των συμφερόντων των θιγομένων, όπως διατείνεται και το Σύνταγμα μας. Άρα λοιπόν η ΔΕΗ και η κυβέρνηση έχουν να πραγματοποιήσουν μεγάλης έκτασης χρονοβόρα έργα στο μέλλον και είναι απορίας άξιον ότι υπάρχουν δηλώσεις ότι η Έμφραξη μπορεί να καταστεί εφικτή εντός του 2024. Πού απευθύνονται, σε ανόητους; Η έχουν κάτι άλλο κατά νου κατά παράβαση κάθε έννοιας κράτους δικαίου; Εάν επιχειρηθεί κάποια πραξικοπηματική διαδικασία να είναι βέβαιοι ότι θα αντιμετωπίσουν τη δίκαιη αντίδραση, την οργή και την αγανάκτηση όλων των θιγομένων Μεσοχωριτών.
Η ΔΕΗ και η Κυβέρνηση πρέπει να επιδείξουν σοβαρότητα και υπευθυνότητα και όχι να μιλάνε για Έμφραξη εντός του 2024 ή του 2025, τη στιγμή που επί δεκαετίες δεν έχουν κάνει απολύτως τίποτα για τη μεταφορά του Κατακλυζόμενου μέρους του οικισμού.
2. Με αφορμή το λεπτομερειακό και μεροληπτικό υπέρ της ΔΕΗ, δημοσίευμα του ΠΡΩΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ του δημοσιογράφου κ. Βασίλη Τσακίρογλου, θέλω να σχολιάσω τα εξής:
Α) Μου κάνει εντύπωση ότι τις ίδιες ακριβώς φαιδρότητες, τις οποίες δηλώνει στο δημοσίευμα ο Φώτης Βαρελογιάννης, ανέφερε πριν από ένα και πλέον χρόνο, ο συντοπίτης μας κ. Σκρέκας, ως Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος τότε, σε συνέντευξη του καθώς επίσης και ο επικεφαλής καθηγητής της νομικής εκπροσώπησης της ΔΕΗ, στην αγόρευση του κατά την εκδίκαση της υπόθεσης στο ΣτΕ.
Επειδή άκουσα τη συνέντευξη του κ. Σκρέκα στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ και παρακολούθησα τη διαδικασία εκδίκασης στο ΣτΕ, μιλάμε ακριβώς για τους ίδιους χαρακτηρισμούς και τα ίδια ανακριβή και λανθασμένα στοιχεία για τη φυσιογνωμία και τη δυναμικότητα του χωριού μας. Για αυτά βέβαια υπήρξε απάντηση και από μένα στον κ. Σκρέκα αλλά και από τον Σύλλογο των Κατακλυζομένων στο δημοσίευμα του ΠΡΩΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ.
Είναι δυνατόν ένας υπουργός από τον Νομό Τρικάλων, η ΔΕΗ και ένας αυτόκλητος υπερασπιστής του έργου της ΔΕΗ, που δηλώνει Μεσοχώριτης, αλλά που δεν έχει πατήσει ποτέ το πόδι του στο χωριό, να δηλώνουν τα ίδια ακριβώς ανακριβή και ψευδή στοιχεία για δημιουργία αρνητικών εντυπώσεων και επηρεασμό της Δικαιοσύνης; Εάν αυτό δεν είναι προπαγάνδα των μηχανισμών της Κυβέρνησης, από τον μικρότερο μέχρι τον μεγαλύτερο, τότε τι είναι; Είναι χωριά και μάλιστα κεφαλοχώρια, το Γαρδίκι, η Κρανιά, το Χαλίκι και τόσα άλλα βλαχοχώρια του νομού μας που δεν έχουν κανένα κάτοικο τον χειμώνα, και δεν είναι η Μεσοχώρα, που και δεκάδες μόνιμους κατοίκους έχει και επισκέπτες όλες τις εποχές του χρόνου;
Β) Ένα δεύτερο σημείο που μου κάνει εντύπωση είναι το εξής:
Ο κ. Σκρέκας στα τέλη του 2022 δήλωνε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ στον κ.Πορτοσάλτε, ότι έχουν ξεπεραστεί όλα τα νομικά εμπόδια για το έργο της Μεσοχώρας ενώ ήδη εκκρεμούσε η προσφυγή του Συλλόγου Κατακλυζομένων. Η ΔΕΗ στα οικονομικά αποτελέσματα του 2022, όπως προκύπτει από το δημοσίευμα του ΠΡΩΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ, θεωρούσε ότι είναι εφικτή η Έμφραξη, εντός του 2024. Δηλαδή, δύο βασικοί θεσμικοί φορείς (αρμόδιος υπουργός και ΔΕΗ), θεωρούσαν από το 2022 βέβαιη την απόφαση του ΣτΕ, που εκδόθηκε αρχές του 2024, ενώ η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε το 2023. Αυτό είναι τυχαίο;
Στηρίζονταν απλώς στη διαίσθηση και την αισιοδοξία τους, παρά τις οκτώ έως τότε αρνητικές για αυτούς αποφάσεις του ΣτΕ, ή ήξεραν κάτι παραπάνω για την πρόσφατη απόφαση του Πέμπτου Τμήματος του ΣτΕ; Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του. Συνειρμικά δεν δικαιούμαστε να υποθέσουμε διάφορα;
Αγαπητοί συγχωριανοί, με βάση τα καινούργια δεδομένα, νοιώθω και εγώ, όπως όλοι μας φαντάζομαι που αγαπάμε το χωριό μας και βιώνουμε τις όμορφες στιγμές μας σε αυτό, έντονα φορτισμένος και προβληματισμένος. Ένα θετικό στον αγώνα μας, κατά την άποψή μου, είναι ότι η ΔΕΗ μερίμνησε μεν να τελειώσουν τα τσιμεντώματα για να αποπληρωθούν οι μεγαλοεργολάβοι (είδαμε βέβαια και τη δική τους κατάληξη) αλλά δεν έκανε απολύτως τίποτα όσον αφορά στις υποχρεώσεις της απέναντι στους θιγόμενους Κατακλυζόμενους για τη μετατόπιση του Οικισμού.
Προσωπικά πιστεύω ότι η ΔΕΗ δεν έχει ούτε τη βούληση ούτε τη σοβαρότητα να ασχοληθεί με την ολοκληρωμένη μετατόπιση του κατακλυζόμενου μέρους του Οικισμού και την πλήρη εξασφάλιση των θιγόμενων κατοίκων, στα πλαίσια Κράτους Δικαίου και Συνταγματικής προστασίας τους. Ίσως, δεν περιλαμβάνεται στις προτεραιότητές της και τελικά να το θεωρεί και ασύμφορο. Έχει στρέψει το ενδιαφέρον της και ασχολείται πλέον με εμπόριο Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών συσκευών (εξαγορά Κωτσόβολου) και με τοποθέτηση οπτικών ινών σε όλη την Ελλάδα. Στόχος της είναι η αύξηση της κερδοφορίας και μόνο αυτή. Συμπεριφέρεται ακόμη και στο θέμα της παροχής ενέργειας, όπως συμπεριφέρονται όλοι οι ιδιωτικοί πάροχοι. Απορώ γιατί παραμένει ο τίτλος που υπονοεί το γράμμα Δ (δημόσια).
Δεν ανησυχώ για το άμεσο μέλλον καθώς εκτιμώ ότι η ΔΕΗ δεν θέλει να αναλάβει τις ευθύνες τής αλλά και να θελήσει να τις αναλάβει, τα έργα μεταφοράς του Οικισμού απαιτούν πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωσή τους. Το καλοκαίρι, όπως και αρκετά επόμενα καλοκαίρια, θα είμαστε όλοι στο ωραίο μας χωριό και μεταξύ καφέ και τσίπουρου θα συνεχίζονται οι ατέρμονες συζητήσεις γύρω από αυτά τα θέματα.
Μεσοπρόθεσμα όμως θα πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή και εγρήγορση ώστε να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε (νομικά, αγωνιστικά κ.λ.π.) τυχόν πραξικοπηματικές και αντίθετες με το Κράτος Δικαίου ενέργειες που θα θίγουν τους Κατακλυζόμενους.
Επίσης, θα ήθελα να σημειώσω ότι οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τόσο του Νομού μας όσο και της Θεσσαλίας, οι διάφοροι επιστημονικοί Φορείς της Περιφέρειας καθώς και οι βουλευτές όλων των κομμάτων θα πρέπει και αυτοί να επιδείξουν υπευθυνότητα και σοβαρότητα, να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να σταματήσουν να τροφοδοτούν με ψεύτικες υποσχέσεις τους συμπαθείς αγρότες, τους οποίους έκαναν να πιστεύουν ότι, αν ολοκληρωθεί το έργο της Μεσοχώρας, θα δουν τα νερά του Αχελώου να ποτίζουν τα χωράφια τους. Πρόκειται απλά για εξαπάτηση.
Ένα άλλο ζήτημα που χρήζει, κατά τη γνώμη μου, συζήτησης και νομικής διερεύνησης είναι με βάση ποιες μελέτες καθορίστηκε ο τομέας Δ, από ποιον είναι εγκεκριμένες και πιστοποιημένες οι μελέτες αυτές και με βάση ποιες μελέτες και αποφάσεις τροποποιήθηκαν και επαναχαράχτηκαν τα όρια του Τομέα Δ σε σχέση με τα αρχικά και από ποιους φορείς; Στο θέμα αυτό οι θιγόμενοι Κατακλυζόμενοι, απαιτούμε διαφάνεια και υπεύθυνες απαντήσεις γιατί λογικά και δεοντολογικά, ιδιωτικά τοπικά συμφέροντα δεν μπορεί να αντιστρατεύονται επιστημονικές μελέτες (αν υπάρχουν).
Βέβαια, στο σημείο αυτό της αναφοράς στον Τομέα Δ, δεν πρέπει να ξεχνάμε ποιοι φορείς και στελέχη εργάστηκαν και συνέβαλαν στην κατάτμηση του χωριού σε τομείς, από όπου προέκυψε και ο περίφημος τομέας Δ. Θα ήταν διαφορετικά τα χαρακτηριστικά και η δυναμική του αγώνα μας σήμερα εάν δεν υπήρχε αυτός ο Διαμελισμός καθώς θα ήταν υπόθεση ολόκληρου του χωριού και όχι τμήματός του. Πάντα η τακτική του “διαίρει και βασίλευε”, δηλαδή της διάσπασης, είναι αποδοτική για κάθε συμφέρον.
Τελειώνοντας, καλώ όλους τους θιγόμενους συγχωριανούς να παραμείνουμε συσπειρωμένοι γύρω από τον Σύλλογο Κατακλυζομένων που με επιμονή, συνέπεια, εντιμότητα και αγωνιστικότητα έδωσε και κέρδισε τόσες μάχες μέχρι τώρα. Σίγουρα, θα χρειαστεί να δώσουμε και άλλους αγώνες που η έκβαση τους θα εξαρτηθεί από το πόσο ενωμένοι και συσπειρωμένοι θα εξακολουθήσουμε να είμαστε.
Γιάννης Χαρ. Τσέλιος